«Her snakkar ingen om døden». Førebuande samtalar i sjukeheim og heimetenester i Tromsø kommune
Heimesjukepleien praktiserer i liten grad førebuande samtalar, medan det på sjukeheim var meir vanleg, men då som oftest sammen med pårørende utan at pasienten var til stades.
Bakgrunn
Alle kommunar skal gi eit godt tilbod innan palliasjon til alvorleg sjuke og døande pasientar. Dei aller fleste døyr på institusjon og berre 14 prosent døyr heime, men det er eit politisk ynskje at det skal leggast til rette for at fleire kan få dø heime eller få lenger heimetid. Det er viktig at helsepersonell både i heimesjukepleie og sjukeheim tek initiativ til å samtale med pasient og pårørande om døden, både for at dei skal kunne påverke korleis siste del av livet skal vera, og for at dei skal få innsikt i pleie- og behandlingstilboda i den kommunale helse- og omsorgstenesta. I 2015 og 2016 hadde Utviklingssenter for sjukeheim og heimetenester Troms (USHT) eit særskilt fokus på livets slutt for den geriatriske pasienten og deira pårørande.
Mål og hensikt
Målet med prosjektet var å kartlegge dagens praksis knytta til førebuande samtalar i sjukeheim og heimesjukepleia i Tromsø kommune. Deretter skulle me vurdere om kunnskap frå kartlegginga kunne danne grunnlag for betre planlegging av pleie ved livets slutt.
Tiltak og gjennomføring
Me gjennomførde ei spørjeundersøking der me spurde sjukepleiarar, avdelingsleiarar og sjukeheimsleger om rutinar for innkomstsamtalar og førebuande samtalar. Me sende ut 106 spørjeskjema til heimesjukepleien og 115 til sjukeheimane. Svarprosenten var 63 % i heimesjukepleien og 50% på sjukeheim.
Resultater
I heimesjukepleien praktiserte dei i liten grad førebuande samtalar, og det var heller ikkje regelen at dei hadde innkomstsamtalar. Innføring av tildelingskontor har gradvis medført uklare ansvarsforhold når det gjeld innkomstsamtalar og kartlegging av pasienten. På sjukeheimane var det vanleg å gjennomføra innkomstsamtalar. Det var og hyppig bruk av førebuande samtalar, men oftast saman med pårørande. Kartlegginga viser at pasienten ofte ikkje er med på avgjerder som gjeld siste del av livet.
Prosjektet vart veileda av Senter for omsorgsforskning nord, og Senter for medisinsk etikk ved Universitetet i Oslo delte sitt spørreskjema med oss.